Cấm được không?

Cấm được không?

Khi đưa tin về Nghị định 102 vừa mới ra đời nhằm hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Doanh nghiệp, nhiều báo nhấn mạnh Điều 14 như một trong những nội dung quan trọng. Điều này quy định: “Cấm cơ quan nhà nước, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước để góp vốn, mua cổ phần và thành lập doanh nghiệp để thu lợi riêng”.

Thật ra nội dung này không có gì mới. Nó đã được nêu rõ trong Nghị định 139 ban hành từ năm 2007 mà nay được thay thế bởi Nghị định 102 mới nói trên.

Ở đây xin mở cái ngoặc. Nhiều phóng viên đưa tin này cũng nhấn chuyện tập đoàn (không có tư cách pháp nhân, cách sử dụng từ tập đoàn trong tên gọi…) như thể đó là tin trong khi những nội dung ấy cũng đã được quy định y như vậy trong Nghị định 139 từ năm 2007. Lẽ ra khi làm tin, phóng viên nên đối chiếu cái mới với cái cũ để xem chúng có khác gì nhau không và đó mới chính là yếu tố tin.

Trở lại chuyện cấm, cả hai nghị định đều viết khá rõ ràng:

1. Nghiêm cấm cơ quan nhà nước, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản của Nhà nước và công quỹ để thành lập doanh nghiệp, góp vốn và mua cổ phần của doanh nghiệp để thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình.

2. Tài sản của Nhà nước và công quỹ quy định tại Điều này bao gồm:

a) Tài sản được mua sắm bằng vốn ngân sách nhà nước và vốn có nguồn gốc ngân sách nhà nước;

b) Kinh phí được cấp từ ngân sách nhà nước;

c) Đất được giao sử dụng để thực hiện chức năng và nhiệm vụ theo quy định của pháp luật;

d) Tài sản và thu nhập khác được tạo ra từ việc sử dụng các tài sản và kinh phí nói trên.

3. Thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình là việc sử dụng thu nhập dưới mọi hình thức có được từ hoạt động kinh doanh, từ góp vốn, mua cổ phần vào ít nhất một trong các mục đích sau đây:

a) Chia dưới mọi hình thức cho một số hoặc tất cả cán bộ, nhân viên của cơ quan, đơn vị;

b) Bổ sung vào ngân sách hoạt động của cơ quan, đơn vị trái với quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước;

c) Lập quỹ hoặc bổ sung vào quỹ phục vụ lợi ích riêng của cơ quan, đơn vị.

Vấn đề ở chỗ quy định đã có từ năm 2007, không biết có ai theo dõi xem trong thực tế nó có được thực thi không, có cơ quan nào vi phạm không, việc xử lý các cơ quan đã lỡ vi phạm từ trước như thế nào. Nay có thêm một nghị định mới, khẳng định các điều cấm nói trên, liệu tình hình có chuyển biến gì không hay vẫn cứ để vi phạm xảy ra. Chuyện vi phạm chắc chắn là có, ít nhất là trong việc sử dụng đất được giao để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan nhà nước hay đơn vị thuộc lực lượng vũ trang “để góp vốn, mua cổ phần và thành lập doanh nghiệp để thu lợi riêng”.

Ngoài ra còn một khe hở rất lớn mà Luật Doanh nghiệp hay nghị định mới chưa bao quát được. Đó là vô số các đơn vị sự nghiệp thuộc các cơ quan nhà nước, không chịu sự chi phối của Luật Doanh nghiệp, đang “sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước để góp vốn, mua cổ phần và thành lập doanh nghiệp để thu lợi riêng”. Chưa biết bao giờ mới có một nghị định bịt khe hở này.