Lại chuyện GDP

Lại chuyện GDP

Hôm qua nhiều người bất ngờ khi nghe báo chí đưa tin GDP đầu người nước ta tăng 23% trong năm 2013, họ bảo trừ phi dân số nước ta giảm mạnh chứ làm gì ra con số 23% này!!! (Đấy là họ nói đùa vậy thôi).

Ở đây có một số điểm mà các bạn phóng viên trẻ có thể rút kinh nghiệm:

Thứ nhất, tăng trưởng GDP là đã khử lạm phát; ví dụ nói GDP năm nay tăng 5,4% là đã loại trừ yếu tố tăng giá rồi.

Thứ hai, GDP đầu người lại thường được tính theo GDP danh nghĩa, tức chưa khử lạm phát. Cho nên nếu một năm nào đó, lạm phát lên đến 25% cộng thêm tăng trưởng GDP 5% nữa (giả định dân số không tăng và tỷ giá không thay đổi cho đơn giản) thì năm đó GDP đầu người tính theo USD sẽ tăng vọt 30%.

Nhưng năm 2013, GDP ước tăng trưởng 5,4%, lạm phát 7%, dân số tăng khoảng 1%, tỷ giá hầu như không đổi thì GDP đầu người sẽ chỉ tăng DƯỚI 12%, không thể lên đến 23% được.

HÓA RA, hôm qua người ta chỉ công bố con số GDP danh nghĩa ước tính là 176 tỷ USD, GDP đầu người ước tính 1.960 USD chứ không ai nói nó tăng 23% cả. Con số tăng 23% là do báo chí tự lấy GDP đầu người được công bố năm 2012 rồi tự tính toán. Tính toán như vậy cũng tốt, làm báo là phải vậy.

Nhưng khổ nổi các phóng viên lại quên một chi tiết quan trọng. Năm 2012 Tổng cục Thống kê có thông tư quyết định chuyển năm cơ sở trong các tính toán thông kê từ năm 1994 qua thành năm 2010. Việc đó tác động đến toàn bộ các số liệu thống kê trong những năm vừa qua. Ngoài ra, nghe đâu người ta còn điều chỉnh GDP danh nghĩa thêm một khoản rất lớn (gần 300.000 tỷ đồng) vì các lý do khác nữa. Tóm lại, không thể lấy con số năm ngoái so với con số năm nay rồi kết luận nó tăng 23% vì con số năm ngoái nay đã thay đổi.

Số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê cho thấy rõ điều này:

Theo Niên giám thống kê năm 2011 thì GDP theo giá hiện hành là:

2009: 1.658.389 tỷ đồng

2010: 1.980.914 tỷ đồng

2011: 2.535.008 tỷ đồng

Thế mà đến Niên giám thống kê năm 2012 thì GDP theo giá hiện hành nay là:

2009: 1.809.149 tỷ đồng

2010: 2.157.828 tỷ đồng

2011: 2.779.880 tỷ đồng

Đó là nói về giá hiện hành chứ không phải giá so sánh. Nó tăng rõ ràng như thế đấy.

Nguồn: http://gso.gov.vn/default.aspx?tabid=512&idmid=5&ItemID=13760)

Còn năm 2012, lúc đầu thì Tổng cục Thống kê nói GDP theo giá hiện hành (nominal) là 2.950.684 tỷ đồng. Nay nó đã tăng lên thành 3.245.419 tỷ đồng.

Niên giám thống kê 2012 cũng cho biết GDP đầu người năm 2012 là 1.749 USD. Như vậy tính ra GDP đầu người năm 2013 chỉ tăng 12%, chứ đâu có chuyện tăng 23%.

Như vậy, từ câu chuyện nói trên có thể đưa ra một số nhận xét:

-          Mình mà về nhà nói với vợ, thu nhập chúng ta năm nay tăng 23% so với năm ngoái (tính bằng đô-la Mỹ đấy nhé) thì chắc chắn sẽ bị ăn đòn. Kể cả nói với hàng xóm, nói với các bà buôn gánh bán bưng, các ông chạy xem ôn thì càng bị đòn nhiều hơn nữa.

-          Số liệu thống kê ở Việt Nam thay đổi như chong chóng. Rất dễ bị nhầm.

-          Thế giới cũng bị nhầm theo, cứ tưởng thu nhập đầu người dân Việt Nam đang tăng nhanh; hèn gì các tổ chức thế giới như WB hay IMF hết lời khen ngợi.

-          Chính sách tỷ giá đang có hại cho người nghèo, làm lợi cho người giàu (chuyện này sẽ viết sau).